Sve što treba da znate o penziji: uslovi, prava i praktični saveti - od starosne i prevremene do obračuna iznosa
Kako se kraj radnog veka približava, mnogi razmišljaju o trenutku kada će ostvariti pravo na penziju. Osnovni uslov za starosnu penziju je najmanje 15 godina staža osiguranja i 65 godina života. Ako osiguranik nema taj minimum, starosna penzija se ne može ostvariti.
Propisinalažu da postoji i mogućnost ostvarivanja prava na penziju po osnovu 45 godina staža, bez obzira na godine života. Ovaj uslov ispunjava relativno mali broj osiguranika, najčešće oni koji rade na poslovima sa uvećanjem trajanja staža. Prelazne odredbe za žene postepeno podižu starosnu granicu, kako bi se do 2032. godine uslovi ujednačili za oba pola - 65 godina života i minimum 15 godina staža osiguranja.
U 2025. godini žena mora imati 63 godine i 10 meseci života i najmanje 15 godina staža, a od 2026. ta granica biće 64 godine. Prevremena starosna penzija omogućava raniji odlazak u penziju uz najmanje 40 godina staža i 60 života, ali sa trajnim umanjenjem penzije - 0,34 odsto za svaki mesec ranijeg ostvarivanja prava, do maksimalnog umanjenja od 20,4 procenata.
Kome se snižava starosna granica za penziju?
Osiguranici koji rade na poslovima sa uvećanjem staža možda mogu smanjiti starosnu granicu potrebnu za penzionisanje, bez smanjenja iznosa penzije. Osnovni uslov je da je najmanje dve trećine ukupnog staža ostvareno na poslovima sa uvećanjem trajanja.
Starosna granica se smanjuje za:
- jednu godinu za svake pet godina rada sa koeficijentom 12/14
- jednu godinu za svake četiri godine rada sa koeficijentom 12/15
Najpovoljnije je uvećanje sa koeficijentom 12/18 za godinu i po rada na takvom mestu starosna granica se smanjuje za godinu dana. Na primer, osiguranik sa pravom na smanjenje od tri godine može otići u penziju sa 62 godine života umesto 65.
PREPORUKA
Da li može da se dobije penzija ako nisu uplaćeni svi doprinosi?
vest
Porodična penzija: Ko je može naslediti i koji su uslovi?
vodic
Detaljan vodič kroz sve penzijske benefite
vodic
Ko može da nastavi da radi i kada stekne uslov za penziju?
Obaveza prestanka osiguranja: u većini slučajeva osiguranik mora da okonča radni odnos ili samostalnu delatnost pre ostvarivanja penzije, ali postoje izuzeci koji mogu nastaviti sa radom, a to su:
- privatni preduzetnici
- povremeni radnici
- izabrana ili imenovana lica
- hranitelji
Obračun visine penzije zavisi od ukupnog staža, zarada, naknada i posebnog staža (npr. učešće u ratu, rođenje trećeg deteta). Konačna penzija dobija se množenjem ličnog koeficijenta i penzijskog staža, a zatim opšteg boda. Zakonom su ograničeni parametri - najviše 45 godina staža, godišnji lični koeficijent pet, a ukupni lični koeficijent 3,8.
Praktični saveti pre podnočenja zahteva za penziju?
1. Proverite tačnost evidencije o uplaćenim doprinosima u najbližoj filijali Fonda ili elektronskim servisima
2. Dokumentaciju pripremite najmanje nekoliko meseci pre podnošenja zahteva
3. Staž ostvaren u državama sa kojima Srbija ima sporazume o socijalnom osiguranju uračunava se u ukupno trajanje
4. Nakon dobijanja rešenja o penziji, obavestite Fond o promenama poput prebivališta, promena bankovnog računa ili potvrde o životu za korisnike u inostranstvu
Pravovremena priprema i konsultacije sa Republičkim fondom za penzijsko i invalidsko osiguranje najbolji su način da se izbegnu kašnjenja i problemi u procesu ostvarivanja penzijskog prava.
Ostavi komentar