Velike promene stižu u penzioni sistem Hrvatske, a ključna novina je ukidanje penala za prevremeno penzionisanje nakon navršenih 70 godina života
Ova izmena, koja stupa na snagu 1. januara 2026. godine, direktno će uticati na oko 120.000 postojećih penzionera starijih od 70 godina, čije će se penzije povećati u proseku za oko 55 evra. Cilj ove mere je, prema Ministarstvu rada i penzija, ispravljanje, kako navode, nepravde prema prevremenim penzionerima.
Prevremeno penzionisanje: Aktuelni uslovi i nova pravila
Prema važećim pravilima u Hrvatskoj, pravo na prevremenu penziju imaju osobe koje su navršile 60 godina života i imaju 35 godina penzijskog staža. Za žene, prelazni period donosi povoljnije uslove: u 2025. godini mogu ići u prevremenu penziju sa 58 godina i devet meseci života, uz minimalni staž od 33 godine i devet meseci. Ova starosna granica će se svake godine pomerati za tri meseca dok se ne izjednači sa redovnim uslovima početkom 2030. godine.
Važno je napomenuti da prevremeni penzioneri trenutno ne ostvaruju pravo na punu penziju. Mesečni iznos se smanjuje za 0,2 procenta po mesecu prevremenog penzionisanja, što je vrsta kazne koja služi kao motivacija za duži ostanak u radnom odnosu. Na primer, za prevremeno penzionisanje tri godine ranije (36 meseci), penzija se smanjuje za 7,2%.
Novim zakonom, od 1. januara 2026. godine, ukida se ovo smanjenje ("kazna") za korisnike prevremene starosne penzije koji navrše 70 godina. Ova odredba odnosi se na sve postojeće i buduće korisnike prava na prevremeno penzionisanje. Postojeći korisnici prevremenih penzija stariji od 70 godina automatski će dobijati punu penziju, ali bez prava na retroaktivnu isplatu razlike.
Više staža, manja penzija
U Hrvatskoj trenutno ima više od 176.000 ljudi u prevremenoj penziji, a njihov prosek primanja iznosi 572 evra. Zanimljivo je da ovi penzioneri u proseku imaju 36 godina staža – što je četiri godine više od prosečnog staža onih koji primaju punu starosnu penziju (prosek 32 godine, uz penziju od 633 evra). Penzionerske partije i udruženja su argumentovale da je doživotno kažnjavanje nepravedno, s obzirom na to da prevremeni penzioneri u proseku imaju više godina staža.
Međutim, nisu svi stručnjaci saglasni sa ukidanjem kazne. Ekonomski stručnjak Danijel Nestić smatra da ova mera predstavlja nepravdu prema starosnim penzionerima i podsticaj za prevremeno penzionisanje. Nestić argumentuje da iznos prevremene penzije mora biti trajno manji zbog dužeg očekivanog vremena korišćenja penzije. On navodi primer gde prevremeni penzioner (koji ode sa 60 godina) do 70. godine dobija deset hiljada evra više nego redovni penzioner (koji ode sa 65 godina), čak i sa postojećim smanjenjem. Nakon ukidanja penala, ova razlika se, prema Nestiću, povećava na preko 23 hiljade evra do očekivane starosti, što produbljuje nepravdu prema penzionerima koji primaju redovne penzije.
Ostavi komentar